Fransa’da ‘60’lardan, İtalya’da ‘90’ların ikinci yarısından
itibaren uygulanmaya başlanan, İngiltere ve Hollanda’da ise geçmişi
çok daha eskiye dayanan halk arasındaki tabiri ile “Esnek İşgücü
Yasası” resmi adı ile ise “Geçici İş İlişkisi Kanunu”, Türkiye’de
geçen yıl itibariyle onandı.
Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulmasına
imkân tanıyan kanunun çıkmasının ardından, 2017 yılı içinde bu hizmeti
vermek için başvuruda bulunan ve İŞKUR’dan onay alan özel istihdam
bürolarının başlattığı hareketlilik, kanuna ilişkin farklı gündemler
oluşturmaya başladı.
Peki, beraberinde pek çok görüşü tartışmaya açan “Geçici İş
İlişkisi Kanunu”, iş dünyası ve ülke ekonomisi için ne anlama geliyor?
Çalışana ve işverene ne gibi avantajlar katacak? En önemlisi yurt dışı
örneklerinden yaptığımız çıkarımlarla nasıl bir gelecek öngörebiliriz?
İşte tüm bu başlıklar 1960 yılından bu yana işe alım ve
danışmanlık hizmetleri sektöründe faaliyet gösteren, İngiltere’de ilk
defa uzmanlık istihdamını gerçekleştiren işe alım ve danışmanlık
bürosu REED’in, Türkiye yapılanması REED Türkiye’nin düzenlediği
bilgilendirme toplantısında konuşuldu.
REED’in dünyada 5 bini aşkın kuruluşta, 20 bini aşkın geçici iş
ilişkisi kurduğunu anlatan REED Global Yürütme Kurulu Başkanı Tom
Lovell, “Avrupa’da istikrarlı bir şekilde artan özel istihdam büroları
üzerinden geçici süreli iş ilişkisi, genel istihdamın yüzde 2’sini
oluşturuyor.
2008 yılında Özel İstihdam Bürolarına bağlı çalışanlara ilişkin
önergenin Avrupa Birliği’nce kabulü ve 2011 yılında üye ülkelerce
uyumlaştırılmasından bu yana bu oran yükseliyor. İngiltere’de geçici
iş ilişkisi ile iş yaşamına katılan kesim genel istihdamın yüzde 4’nü
oluşturuyor. Bu Avrupa ülkeleri arasındaki en büyük oran. Fransa,
Hollanda ve Almanya’da da oranlar gayet yüksek. Geçici İş İlişkisi
Kanunu kapsamında istihdam edilen çalışanlar arasında yapılan ve Kasım
ayında yayımlanan bir araştırmaya göre çalışanların yüzde 48’i esnek
işgücü sisteminin kendilerine sınırsız süreli sözleşmeli bir işten
daha iyi bir kariyer büyümesi sunacağına inanıyor. Yüzde 38’i kendini
daha avantajlı ve güvende hissediyor. Yüzde 63’ü ise sistemin
kendilerini daha donanımlı bir hale getirdiğine inanıyor” dedi.
Türkiye için yeni olan yasayı REED’in sahip olduğu 57 yıllık
tecrübe ve başta İngiltere olmak üzere diğer coğrafyalardan edindiği
birikim ile değerlendirdiklerini anlatan REED Türkiye Yönetim Kurulu
Başkanı Livio Manzini, “Türkiye İş Kurumu’ndan Geçici İş İlişkisi
Yetki Belgesi\ Lisansı alan ilk istihdam bürolarından biri olduk. Kısa
bir süre önce kuruduğumuz Esnek İşgücü Birimi ile çalışmalarımıza
başladık. Esnek işgücü çalışma modeli küresel ekonomik dönüşüm ve
teknolojik gelişmelerin yarattığı en önemli istihdam modellerinden
biri olarak kabul ediliyor. Kurumların sürekli istihdam etmek zorunda
olmadıkları, ihtiyaç duydukları uzmanlıklara ihtiyaç duydukları anda
ulaşmalarını sağlayan bu iş modeli sayesinde işverenler dönemsel veya
proje bazlı oluşabilecek işgücü ihtiyaçlarına artık ‘Geçici İş
İlişkisi’ kurma lisansı almış özel istihdam büroları üzerinden sahip
olabiliyor” dedi.

Çalışana ne katıyor?

Yasanın hem çalışan hem de işveren tarafındaki avantajlarına da
değinen Manzini, “Esnek işgücü modeli, genellikle işveren tarafından
ele alınsa da çalışan açısında da çok kazançlı bir model. Bu iş modeli
sayesinde yeni mezunlarımız iş hayatına katılırken farklı sektör ve
firmalarda deneyim kazanma şansına sahip oluyor. Dolayısıyla
kariyerlerini şekillendirirken çok daha emin adımlar atabiliyorlar.
Model, aynı zamanda iş hayatına ara verip tekrar geri dönmek isteyen
profesyoneller için de çok uygun. İşverenlerin bir bölümü, bu kişileri
işe alma noktasında çekimser olabiliyor. Bunun yanında söz konusu
grupta değerli uzmanlıklara sahip kişiler var. İş yaşamına geri dönmek
isteyen anneler, sağlık ya da özel nedenlerle çalışmaya ara veren
profesyoneller, askerlik v.b durumlar nedeniyle profesyonel hayattan
kopanlar, farklı iş girişimlerinde bulunup tekrar bordrolu hayata
geçmek isteyen genç emekliler hatta emekli olan ancak tecrübesi ve
deneyimi ile hala iş yaşamında aktif rol almak isteyen kişiler bile
modelden faydalanıyor. Bu kitlenin büyük bir bölümü sonraki dönemlerde
kalıcı işlerde tekrar çalışmaya başlıyor” dedi.
Yasa neticesinde işverenin, özellikle küçük ve orta ölçekli
firmaların düzenli olarak bünyesinde istihdam etme şansı bulamayacağı
profesyonellerle çalışma ve işini geliştirme fırsatı yakaladığını
anlatan Manzini, “Esnek çalışma modeli ağırlıklı olarak nitelikli mavi
yaka ve beyaz yakaya hitap ediyor. Dolayısıyla ihtiyaç duyulduğu anda
proje kapsamında çalışabilecek, mesleki yeterliliğe sahip uzman
kişilerle işvereni buluşturuyor. Yasa sayesinde ayrıca planlanmamış iş
yoğunlukların üstesinden gelinebiliyor. Doğum veya askerlik iznine
gitmiş olan personel, kendi yokluğunda işlerin belli bir düzende devam
ettiğini biliyor. İşveren ise bu dönemde işgücü kaybını yerine
koyacağı gibi dönemsellik arz eden işlerde esnek işgücü çözümü ile
zamanında, hizmetini ve ürününü üretebiliyor. Aynı zamanda kadro
kısıtı nedeniyle sahip olunamayan yeteneğe de bu model sayesinde sahip
olabilmek mümkün” dedi.

Ekonomiye ne katacak?

Esnek İşgücü Yasası’nın, Türkiye’ye en yakın örnek olan İtalya
modelindeki gibi kayıt dışı istihdam sorununun önüne geçeceğini ve
ekonomiye ciddi bir ivme katacağını anlatan Manzini, ayıca toplam
işgücünün yüzde 5’inin ÖİB aracılığıyla esnek olarak istihdam
edileceğini öngördüklerini dile getirdi.

Manzini “Kurumlarımıza ve çalışanlarımıza bir soluk olacağına
inandığımız esnek işgücü istihdamı ile kadın işgücünün çalışma
hayatına katılım oranının yükselmesini, genç nüfusun işsizlik oranının
düşmesini ve kayıt dışı istihdamın azalmasını beklemekteyiz” dedi.

Yasaya yönelik gelen eleştirilere ise yurt dışı örnekleri ile
açıklık getiren Manzini, “Geçici iş ilişkisi Almanya, Fransa, İspanya,
İtalya gibi Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinde yoğun olarak
kullanılıyor. Bu ülkelerde ekonomiye katkısı aşikar. Yasa Uluslararası
Çalışma Örgütü ILO’nun sözleşmeleri gereği hayata geçirildi. Çalışanın
haklarının istismar edilmesi ILO’nun kuruluş amaçlarına aykırı. Böyle
olsaydı önce ILO sisteme karşı çıkardı. Bu noktada sendikalarımız ile
birlikte çalışmamız, yasayı ve yasanın hem işverene hem de işçiye
getirdiklerine dair mutabık kalmamız gerekiyor” dedi.

Foreks Haber Merkezi ( haber@foreks.com )
http://www.foreks.com
http://twitter.com/ForeksTurkey